Wat hebben diabetes en coeliakie met elkaar te maken? Niet veel zou je denken. Toch blijken ze verwant. Wist u dat 5 procent van de diabetici (type 1) ook coeliakie heeft? En dat ook type 2 diabetes in verband blijkt te staan met coeliakie? Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam negatief reageert op gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst en bijvoorbeeld rogge.
Wat is coeliakie?
Coeliakie is een auto-immuunziekte. Het lichaam maakt antistoffen aan na het eten van gluten. Deze antistoffen vallen lichaamseigen cellen aan. En dit veroorzaakt een ontstekingsreactie. Deze ontstekingsreactie beschadigt het slijmvlies in de dunne darm. Hierdoor kunnen de darmen minder goed voedingsstoffen opnemen, en daar kunt u last van krijgen. Veel voorkomende klachten zijn buikpijn, overgeven en diarree. Maar ook langdurige klachten als gewichtsverlies en vermoeidheid kunnen veroorzaakt worden door coeliakie.
Verband tussen coeliakie en diabetes type 1
Coeliakie komt dus vaker voor bij mensen met diabetes (vooral type 1). Dat komt omdat beide aandoeningen te maken hebben met het afweersysteem. De twee auto-immuunziekten delen een soortgelijke genetische achtergrond: het HLA-DQ8 gen. Dit gen is aanwezig bij meer dan 90 procent van de coeliakiepatiënten en bij 55 procent van de diabetici (type 1). Het HLA-DQ8 gen vergroot de kans op diabetes type 1 en coeliakie. Overigens is er geen volgorde van welke van beide aandoeningen zich het eerst openbaart.
Onderzoekers hebben een enzym ontdekt dat betrokken is bij zowel de afweerreactie tegen gluten, als de afweerreactie tegen de eilandjes van Langerhans. Dit gebeurt vooral als de eilandjes al geprikkeld zijn, bijvoorbeeld door een virusinfectie of ontsteking.
Gluten
Gluten zijn eiwitten die voorkomen in heel veel voeding. Het volgen van een glutenvrij-dieet is dan ook nog niet zo gemakkelijk. Zo zitten er gluten in:
- Rogge
- Tarwe
- Gerst
- Couscous
- Paneermeel
- Muesli
- Cornflakes
- Bulgur
- Deegwaren (zoals pasta en koekjes)
Diabetes type 2 en coeliakie
Onderzoek heeft aangetoond dat het eten van gluten de kans op het ontwikkelen van diabetes type 2 verkleint. Dit is voor mensen met coeliakie niet te doen, waarmee er dus automatisch meer diabetes type 2 optreedt bij coeliakie.
Testen
Testen op coeliakie is van belang. Net zoals glucose kan worden gemeten, kan ook coeliakie worden aangetoond. Testen kan, net als bij glucose, met bloed. Alleen wordt dit bloed getest in een laboratorium. Alleen testen toont aan of het coeliakie betreft. Klachten kunnen dermate algemeen zijn, dat niet aan coeliakie wordt gedacht. Hierdoor lopen sommigen jarenlang rond met klachten. De test bestaat uit een analyse naar antistoffen die het lichaam aanmaakt. Zijn er geen antistoffen aanwezig? Dan zult u negatief testen. De klachten worden dan waarschijnlijk niet veroorzaakt door coeliakie. Test u positief? Dan zijn de antistoffen dus gevonden. En dan is het waarschijnlijk dat u coeliakie heeft. De test die wij aanbieden op diabetesmagazijn.nl is van testalize.me en meet IgA, inclusief anti-tTG-IgA en eventueel anti-tTG-IgG in geval van een IgA deficiëntie.
Coeliakie. En nu?
Er bestaan helaas geen medicijnen voor coeliakie. De aandoening is niet te genezen en gaat ook niet vanzelf over. De enige ‘behandeling’ is stoppen met het eten van gluten. Een levenslang glutenvrij dieet dus. Dat is niet makkelijk. Als u voor het eerst een glutenvrij dieet gaat volgen, doe dit dan onder begeleiding van een diëtist.