Zelf cholesterol meten. Hoe werkt het?

Het meten van uw cholesterolgehalte kan thuis worden gedaan. Dit gebeurt met een cholesterolmeter. Maar om de resultaten goed te kunnen begrijpen zal er eerst wat uitleg worden gegeven over cholesterol zelf.

LDL en HDL cholesterol

Cholesterol is een bouwstof van het lichaam. Daarmee worden hormonen, gal en cellen aangemaakt. Niet alleen halen we deze vetachtige stof uit ons voedsel. De lever maakt een groot gedeelte van het cholesterol zelf aan. Speciale eiwitten genaamd lipoproteïnen, waaronder LDL en HDL, binden zich aan het cholesterol zodat het door het bloed kan worden vervoerd. Met behulp van LDL wordt het cholesterol, via het bloed, van de lever naar de weefsels getransporteerd. LDL in combinatie met cholesterol is dus LDL-cholesterol. Een hoog LDL-cholesterol wordt hypercholesterolemie genoemd. Dit geeft niet direct klachten, maar is wel slecht. Het lichaamsvet blijft plakken aan de wanden van de bloedvaten. Hierdoor treden vernauwingen op.

Met HDL wordt het overbodige cholesterol uit het bloed verwijderd en naar de lever vervoerd. Hier wordt het afgebroken en daarna verdwijnt het uit het lichaam via de ontlasting en de gal. Het HDL-cholesterol staat daarom bekend als het goede cholesterol, omdat het een teveel aan LDL-cholesterol voorkomt. Een laag LDL-cholesterol en een hoog HDL-cholesterol zijn dus wenselijk. Regelmatig haalt men de twee termen door elkaar. Een handig ezelsbruggetje is door de letter L van LDL-cholesterol te linken aan ‘loser’ en door de letter H van HDL-cholesterol te linken aan ‘hero’.

Cholesterol meten

Het cholesterol kan op verschillende manieren worden getest. Bijvoorbeeld bij de huisarts, via een zelftest of met behulp van een cholesterolmeter. We leggen meer uit over het testen aan de hand van de Wellion Luna Trio cholesterolmeter. Het voordeel is dat veel van deze apparaten niet alleen het cholesterol meten, maar ook de glucose en het urinezuur. Deze Wellion Luna Trio meter controleert overigens alleen het totaal cholesterol. Een uitgebreide cholesterolmeting van bijvoorbeeld de huisarts kijkt naar specifieke waarden, zoals het LDL-cholesterol, het HDL-cholesterol en het aantal triglyceriden.

Testen met een cholesterolmeter

De cholesterolmeter werkt op basis van een apparaat, een prikpen, een controlevloeistof en een setje teststrips (los te bestellen). Eerst dient de cholesterolmeter te worden gekalibreerd. In de teststripverpakking zit een unieke codestrip. Deze strip wordt in het apparaat gestopt. Zo kan worden verifieerd dat de code op het scherm overeenkomt met de code van de teststripverpakking. Nadat deze codestrip is verwijderd, wordt de teststrip aan de meter bevestigd.

De vinger van de gebruiker dient eerst te worden schoongemaakt met water, zeep en alcohol. Vervolgens wordt een prikpen tegen de vinger gehouden, waarbij wordt aangeraden om de zijkant van de vinger te nemen. Dit wordt als minder pijnlijk ervaren. Om een zuivere meting te kunnen verrichten worden de eerste paar druppeltjes bloed verwijderd met een schone tissue. Door zelf in de vinger te knijpen wordt een nieuwe druppel zichtbaar aan het huidoppervlak. De vinger wordt vervolgens tegen het uiteinde van de teststrip gehouden, waardoor het bloed kan worden opgezogen. Het resultaat van het totaal cholesterol verschijnt vervolgens na ongeveer 25 seconden op het scherm. Er kunnen 50 testresultaten van de cholesterolmeting worden opgeslagen op het apparaat.

Elke keer als een nieuw setje teststrips wordt gebruikt, dan wordt met een controlevloeistof gecontroleerd of de testresultaten op het scherm overeenkomen met de verwachte testresultaten die op de verpakking van de teststrips staan. In plaats van een druppeltje bloed wordt er getest met een sample uit de controlevloeistof. Mochten de resultaten niet overeenkomen tussen apparaat en teststripverpakking, dan is er iets mis met de meter, de teststrip of de controlevloeistof. Ook kan het zijn dat de gebruiker de instructies niet goed heeft gevolgd. Overigens is het gebruik van de controlevloeistof niet bij elke cholesteroltest nodig.

Uitslag totaal cholesterol

Het totaal cholesterol is een optelsom van het ‘slechte’ LDL-cholesterol en het ‘goede’ HDL-cholesterol. Daarnaast kan met het totaal cholesterol de cholesterolratio worden berekend. Dit wordt gedaan door het totaal cholesterol te delen door het HDL-cholesterol. Persoonlijke kenmerken van de tester bepalen uiteindelijk welke waarden normaal zijn. Zo is het risico op hart- en vaatziektes van invloed. Ook de leeftijd, de hematocrietwaarden en het geslacht spelen een rol. Wist je dat vrouwen van nature een hoger HDL-cholesterol hebben dan mannen?

Er zijn dus geen normale cholesterolwaarden, maar de Hartstichting en het Voedingscentrum hanteren wel streefwaarden die als uitgangspunt kunnen worden genomen. Bij het totaal cholesterol wordt gekeken naar te hoge waarden. Een te laag totaal cholesterol komt bijna niet voor, omdat de lever zelf cholesterol aanmaakt. Lage waarden zijn dus vrij onschuldig. De cholesterolmeter van Wellion heeft een bereik tussen de 2,6 en 10,3 mmol/l. De volgende streefwaarden van het totaal cholesterol kunnen worden gehanteerd:

Lager dan 5,0 mmol/l = Normaal
Tussen 5,0 en 6,4 mmol/l = Licht Verhoogd
Tussen 6,5 en 7,9 mmol/l = Verhoogd
Hoger dan 8,0 mmol/l = Sterk Verhoogd