Waarom is glucagon belangrijk voor diabetici?

Diabetes wordt altijd in verband gebracht met het hormoon insuline. Maar ook een ander hormoon speelt een essentiële rol in het leven van diabetespatiënten, namelijk glucagon. Wat maakt dit stofje zo belangrijk?

Wat is glucagon?

Bij iedereen wordt de bloedsuikerspiegel in balans gehouden door de hormonen insuline en glucagon. De insuline zorgt ervoor dat de glucose uit het bloed wordt gehaald en door lichaamscellen kan worden opgenomen. Daar fungeert de glucose als brandstof voor energie. Bij diabetespatiënten wordt er geen insuline meer aangemaakt of reageert het lichaam niet meer goed op dit hormoon, waardoor een teveel aan glucose achterblijft in het bloed. Er is dan sprake van een hyperglykemie, of kort gezegd een hyper. Maar ook het tegenovergestelde is mogelijk. Wanneer er te weinig glucose aanwezig is in het bloed, dan zorgt het hormoon glucagon ervoor dat de bloedsuikerspiegel weer in balans wordt gebracht.

Dit gebeurt door de opgeslagen glucose in de lever vrij te laten komen. Zowel glucagon (α-cellen) als insuline (β-cellen)wordt aangemaakt in de eilandjes van Langerhans van de alvleesklier. Overigens heet dit gedeelte van de alvleesklier zo, omdat ze in de 19^e eeuw zijn ontdekt door de Duitse onderzoeker Paul Langerhans. Ook ogen ze als kleine eilandjes wanneer je ze bekijkt onder de microscoop.

Hypo en glucagon

Bij een hypo hebben diabetespatiënten een te lage bloedsuikerspiegel. Normaal gesproken wordt aangeraden om iets te eten of te drinken waar veel suiker in zit. Bijvoorbeeld druivensuiker of limonade. Maar bij een ernstige hypoglykemie zijn mensen te versuft om nog te eten of te drinken. In dat geval kan een glucagon injectie helpen. Soms zijn mensen met een hypo niet meer aanspreekbaar. In dat geval zal iemand anders de glucagon moeten inspuiten en tevens een arts moeten bellen. Het is dus sterk aan te raden om vrienden en familie te informeren en te instrueren over hoe ze de glucagon kunnen injecteren. Een gangbare manier om dit te doen is door eerst het voorgeschreven glucagonpoeder te mengen met de bijbehorende oplosvloeistof en dit vervolgens in het lichaam te spuiten.

Eerst prik met een speciale spuit in een flacon met oplosvloeistof. Dit zuig je op en spuit je vervolgens in een flacon met glucagonpoeder. Dit schud je zachtjes heen en weer, terwijl je de naald in positie houdt. Wanneer alles goed gemengd is kan het mengsel worden geïnjecteerd in de bil of het dijbeen. Voor diabetespatiënten is het aan te raden om een voorraad aan te leggen van dit hormoon. Het is op recept verkrijgbaar en je bewaart het in de koelkast. Overigens werkt glucagon niet wanneer je alcohol hebt gedronken, omdat de lever op dat moment prioriteit legt bij het afbreken van de alcohol. Er wordt geen glucose meer afgegeven aan het bloed. Dit kan leiden tot een levensbedreigende hypo die alleen met een glucose-infuus in het ziekenhuis kan worden verholpen.

Hoge bloedsuikerspiegel

Onlangs hebben Zweedse onderzoekers aan de Uppsala Universiteit ontdekt waarom sommige mensen met diabetes type 2 niet alleen weinig tot geen insuline aanmaken, maar ook waarom ze juist een teveel aan glucagon aanmaken, ook al zijn de glucosewaardes in het bloed al heel hoog. Normaal gesproken wordt de glucagon geblokkeerd door insuline en andere hormonen in de alvleesklier wanneer er voldoende of te veel glucose aanwezig is in het bloed. Maar bij veel mensen met diabetes type 2 blijken de α-cellen, waar de glucagon wordt aangemaakt, ongevoelig voor deze blokkade. Hierdoor komt er nog meer glucose terecht in het bloed. Bij diabetespatiënten zijn deze waardes al heel hoog, omdat de insuline niet meer goed werkt. Zij zullen eerder last hebben van een hyper dan van een hypo. Het is aan te raden om regelmatig je bloedsuikerspiegel te controleren met een glucosemeter. Daarmee voorkom je extreme waardes in het bloed.