Fruit en diabetes. Wat mag ik eten?

Als diabetespatiënt is het belangrijk om goed op uw voeding te letten. Zo voorkomt u dat de bloedsuikerspiegel te hoog of te laag is. Met name een teveel aan suiker leidt mogelijk tot ernstige gezondheidsklachten. Maar hoe zit het met fruit? Daar zitten immers ook suikers in. We leggen het uit.

Zit er suiker in fruit?

De hoofdbestanddelen van ons voedsel bestaan uit eiwitten, vetten en koolhydraten. Suikers worden vaak in één adem genoemd met koolhydraten. Regelmatig staat op de verpakking van een voedingsmiddel ‘koolhydraten, waarvan suikers…’. Dat is niet zonder reden. Zetmeel, vezels en suikers vormen samen de koolhydraten. Daarmee zijn ze de belangrijkste brandstof van het lichaam. Er zijn verschillende soorten suikers, waaronder lactose (suiker in melk), fructose (fruitsuiker) en glucose. Fruit bestaat uit glucose en fructose. Meestal is deze verhouding 50/50. De glucose wordt vrijwel direct opgenomen door het bloed. Fructose wordt als suiker trager verwerkt door het lichaam.

Fruit met veel suiker

De ene fruitsoort bevat meer suikers dan de andere fruitsoort. Fruitsoorten die in verhouding veel suiker bevatten zijn druiven, mango, watermeloen, banaan, kersen, ananas, peer en lychees. Minder suiker wordt aangetroffen in bramen, aardbeien, frambozen, rode bessen en zwarte bessen. Dit geldt ook voor citrusfruit zoals mandarijnen, citroenen, sinaasappels en grapefruits. Hoewel sommige soorten fruit veel suiker bevatten, hoeft dit niet perse een probleem te zijn, omdat ze niet snel worden afgebroken door het lichaam. Dit heeft te maken met de zogenaamde glycemische index.

Glycemische index en glycemische lading

Fruitsoorten met eenzelfde hoeveelheid aan koolhydraten worden niet perse even snel afgebroken door het lichaam. Er zijn diverse factoren die voor verschillen zorgen, zoals de rijpheid van het fruit, de hoeveelheid aanwezige vezels en de bereidingswijze. Met de glycemische index wordt bepaald hoe snel koolhydraten, waaronder suikers, worden opgenomen door het bloed. Hoe hoger de index hoe sneller de suiker in het bloed terechtkomt. Bij diabetespatiënten is dit een probleem, aangezien de bloedsuiker door de afwezigheid van insuline in het bloed blijft zitten. Dit kan tot gezondheidsklachten leiden.

Diabetespatiënten kiezen idealiter voor voedingsmiddelen met een gemiddelde of lage GI. Zo blijft de bloedsuikerspiegel beter in balans. Een GI onder de 55 wordt als laag gezien en een GI boven de 70 wordt als hoog gezien. Appels, perziken en kersen hebben van nature een lage GI. Het suiker uit dit fruit wordt minder snel opgenomen (externe factoren buiten beschouwing gelaten). Fruitsoorten met een hoge GI zijn papaja, ananas en watermeloen.

Daarnaast speelt als diabetespatiënt ook de glycemische lading (GL) een rol. Met deze parameter wordt gekeken naar het effect van een portie van één voedingsmiddel op de bloedsuikerspiegel. Er wordt niet gekeken naar de totale hoeveelheid aan koolhydraten in een product. Dus een slok frisdrank heeft niet hetzelfde effect als het leegdrinken van een pak frisdrank. De bloedsuikerspiegel stijgt snel bij een hoge GL waarde. Dit is bij een waarde van 20 of hoger. Een GL tussen de 10 en 20 is gemiddeld en een waarde onder de 10 geeft een langzame stijging van de bloedsuikerspiegel. Fruit maakt onderdeel uit van een voedingspatroon met een lage GL.

Fruit eten als diabetespatiënt

Zestig procent van de Nederlanders krijgt dagelijks te veel suiker binnen. Dit komt met name door het eten en drinken van producten waar extra suiker is toegevoegd, zoals frisdrank, gebak en snoep. In het lichaam wordt namelijk geen onderscheid gemaakt tussen suikers uit fruit en suikers uit snoep en gebak. In vergelijking met bewerkte producten bevat fruit minder suiker dat minder snel door het lichaam wordt opgenomen. Bovendien levert fruit ook andere essentiële voedingsstoffen zoals vezels, vitamines en mineralen. Het Diabetesfonds raadt daarom aan om 2 stuks fruit per dag te eten.

Onderzoek uit 2017 toont aan dat mensen die regelmatig fruit eten minder kans hebben op een hartaandoening of het oplopen van bepaalde soorten kanker. Kies voor vers of ingevroren fruit. De fruitsoorten in blikken bevatten vaak meer suikers vanwege de siroop. Fruit dat is bewerkt of gedroogd bevat soms extra suiker. Denk aan rozijnen en gedroogde dadels en vijgen. Controleer dus het etiket. Vermijd fruitdranken en smoothies. Die bevatten veel koolhydraten. Dat leidt tot hoge glucosewaardes. Fruit maakt deel uit van een gezond en gebalanceerd dieet bij diabetes. Eet elke dag 2 stuks fruit. Probeer dit verspreid over de dag te eten. Bijvoorbeeld tijdens het ontbijt en in de middag als gezonde snack.